Bilgiye Demokratik Erişim
Bilginin seyahat ettiği kanalların büyük bir kısmı artık dijital ortamlar. Bu da sonuç olarak bilgiye erişimi neredeyse ancak teknolojiye erişim ile mümkün kılıyor. Teknoloji, insan eylemine tarih boyunca eşlik etti. Bu beraberlik, kimi zaman yaratıcı sonuçlar doğurdu kimi zamansa istenmeyen trajediler.
21’inci yüzyılda her iki ucu da, yoğunlaşmış bir şekilde tecrübe ediyoruz. Bir yanda zihinsel ve fiziksel yetkinliklerimizi güçlendiren ve yepyeni algı kapıları açan yaratıcı teknolojiler, bir yanda gözetim kapitalizmine ve algoritmik önyargılarla ayrımcılığa yol açan şeffaflıktan uzak teknolojiler…
Bir yanda uzakları yakın eden ve dijital toplulukları kaynaştıran misyon temelli teknolojiler diğer yanda kutuplaşma ve yalan haberlerle insanları birbirinden ayıran teknolojiler.. İki farklı sonuca işaret eden bu senaryoların merkezinde, kurtarılmış bir vaha gibi duruyor Wikipedia örneği.
2001’de dünyaya gözlerini açan Wikipedia, gönüllü katkı sağlayan insanlar sayesinde hızla büyüdü ve tüm dünyada kendine bir karşılık buldu. Günümüzde 323 farklı dilde makale içeren Wikipedia sitesi, 2021 itibarıyla dünyanın en popüler 15 internet sitesinden biri ve en çok ziyaret edilen ilk 100 internet sitesi arasında reklam almayan, daha da önemlisi kâr amacı gütmeyen tek oluşum. Wikipedia, bu yegâneliği ile birlikte hayatına bugüne kadar bağışlarla devam etti ve internet tarihi için benzersiz bir model oluşturdu. Sadece finansal açıdan değil, bilginin demokratik yayılımı ve bilgiye özgür erişimi için de, içerdiği 56 milyon makale ile çarpıcı bir buluşma noktasına haline geldi. Bu özgürlük ve tartışma ortamı, doğası gereği kimi zaman saldırgan tavırlarla kimi zaman ise ödül ve lütuf ile karşılandı. Wikipedia, açık kaynaklı özgür iletişime yol gösterirken tartışma merkezi olmaya devam edeceğe benziyor. Sadece bir ansiklopedi olarak algılanabilir. Ancak Wikipedia internetin erken dönem vaatlerinden demokratik dijital kamusal alan imkânına kadar pek çok alanda geçer not alan bir girişim. Ayrıntıları, Wikipedia kurucu ortağı Jimmy Wales’den dinlemek için siz de hemen kayıt olun..
